Müjde Işıl – Bizde “Can Dostum” ismiyle vizyona giren 2011 tarihli “Intouchables” hem Fransa’da hem de dünyada çok sevildi. Éric Toledano ve Olivier Nakache tarafından yazılan ve yönetilen, başrollerini François Cluzet ve Omar Sy’in paylaştığı film, bir belgeselden esinlenmişti. Fransız iş insanı Philippe Pozzo di Borgo ve Cezayir göçmeni bakıcısı Abdel Sellou’nun dostluk ve dayanışma hikâyesini anlatan 2003 yapımı “À la vie, à la mort” adlı belgeselden… Sonrasında Philippe, asistanı ve arkadaşının onu nasıl hayata döndürdüğünü anlattığı “A Second Wind” adlı bir kitap yazdı. Abdel de arkadaşlıkları hakkında “You Changed My Life” adlı kitabı… Filmin yeniden çevriminin yolu ise “Yan Yana” ismiyle Türkiye’ye uzandı.
Başından aşağısı felçli olan zengin Refik ve iş bulmak için çalmadık kapı bırakmayan Roman Ferruh ile tanışıyoruz filmde. Normal şartlarda karşılaşmaları imkânsız iki karakter ve iki sınıf. Hiçbir bakım tecrübesi olmayan Ferruh’u işe alıyor Refik. Böylece birbirine zıt görünen ikilinin dünyaları değişiyor.
Tam ismi “Soyut Dışavurumcu Bir Dostluğun Anatomisi Veyahut Yan Yana” olan filmin senaryosunu Aziz Kedi, Feyyaz Yiğit ve Mert Baykal birlikte kaleme almış; yönetmenliğini Mert Baykal üstlenmiş. Ek sahnesi hariç, orijinal filmin hemen hemen aynısı “Yan Yana”. Yerelleştirme, karakterler (ve tabii ki onları canlandıracak oyuncular) ve diyaloglar üzerinden yapılmış. Aristokrat ve karizmatik Refik karakteri için Haluk Bilginer çok yerinde bir seçim olmuş. Bilginer zaten kendisiyle örtüşen bir karakteri canlandırırken Yiğit, Ferruh’a hayat vermek için fazla fazla efor sarfetmiş. Çünkü Yiğit’in “Gibi” diziyle benimsenmiş bir personası ve konuşma tarzı var. “Yan Yana”da her ne kadar bunu anımsatan sahneler olsa da senaryodaki karakterini özgün kılmaya gayret göstermiş Yiğit. Filmin büyük yükünü zaten Yiğit sırtlanıyor. Çünkü mizah onun karakteri üzerine kurulu. Onun enerjisi yükseldikçe filmin mizahı da yükseliyor. Bige Önal ve Şevval Sam da kısa sahnelerine rağmen ışıldıyorlar filmde.
Hayata bağlılık
“Yan Yana”, IMAX olarak vizyona giren ilk Türk yapımı. Yılmaz Erdoğan “Organize İşler”i çektiği zaman İstanbul sahneleri çok beğenilmişti. “Yan Yana”nın o kadar geniş ölçekli sahneleri olmasa da gece çekimleri IMAX’te etkileyici duruyor. Keşke İstanbul daha geniş görülseymiş mevcut teknik imkânlarda.
Hikâyenin en güzel yanı, çok trajik bir olayı dram malzemesi yapmadan ve evrensel sorunları da harmanlayarak anlatabilmesi. Refik’in zengin ama bağımlı yaşamı, bolca gözyaşı vadediyor. Ama Refik yaşama bağlı bir karakter olarak çıkıyor karşımıza. Ferruh’u işe alırken başlıca gerekçesi de onun açık sözlülüğü ve hayatın zorluklarına alışkın olması. Pes etmemek ve hayata bağlılık, ikisinin de ortak noktası yani. Biri engelli olarak, diğeri ise dezavantajlı olarak. İkisi de engellerine takılmadan yaşamaya çalışıyor. Ve gücü, birbirlerinin dostluğunda buluyorlar. Dolayısıyla film hem kendini iyi hisset filmi hem de bir nevi motivasyon kaynağı olarak iz bırakıyor.
Orijinal filmde, yatılı bakıcı karakteri Senegal kökenli bir göçmendi. “Yan Yana”da Ferruh karakteri Roman olarak resmedilmiş. Böylece karakterin neşeli mizacı ve müzik tutkusu daha öne çıkmış. Senaristlerin diyaloglarda yaptıkları yerelleştirme hamleleri tıkır tıkır işliyor. Zengin-fakir zıtlığının Yeşilçam tarzına öykünmeyip Fransız orijinaline sadık şekilde anlatılması net bir tercih olmuş. Yine de insanın aklının bir köşesini kurcalamıyor değil, Yeşilçam kodlarıyla bu film nasıl bir ivme kazanırdı ya da kazanır mıydı diye. Mevcut hâliyle seyirciyi kucaklayan, zor zamanlarında moral veren ve süresini hissettirmeyen, özenilmiş bir yerli yapım “Yan Yana”.
Dünyanın dört bir yanında
“Can Dostum”un dünya çapındaki başarısı üzerine hemen yeniden çevrimleri için kollar sıvandı. 2016’da Hint versiyonu “Oopiri” yapıldı; hem de Telugu ve Tamil dillerinde aynı anda çekilerek… Aynı sene Oscar Martinez’li Arjantin versiyonu “Inseparables” geldi. Üçüncü yeniden çevrim, en iddialı olandı. Neil Burger tarafından yönetilen, 2017 tarihli “The Upside”ın kadrosunda Bryan Cranston, Kevin Hart ve Nicole Kidman vardı.
