Bilim adamları, evrenin oluştuğu Büyük Patlama’nın ilk saniyelerinde ortaya çıktığı düşünülen ilkel (primordial) kara deliklere dair şimdiye kadarki en güçlü işareti tespit etmiş olabilir.
Bu kara delikler bir atomdan bile küçük olabiliyor ancak Güneş kadar kütle barındırabiliyor. Buna rağmen, bugüne kadar varlıkları kanıtlanamamıştı.
Ancak bilim insanları, uzay-zamanda oluşan dalgaları – yani kütleçekim dalgalarını – inceleyerek bu gizemli nesnelere işaret eden “dumanı tüten silah” niteliğinde bir sinyal yakaladıklarını düşünüyor.
SIRA DIŞI BİR SİNYAL ALINDI
12 Kasım’da ABD’deki LIGO ile Avrupa’daki Virgo gözlemevleri, uzayın derinliklerinden gelen alışılmadık bir kütleçekim dalgası tespit etti. Sinyal, iki kara deliğin çarpışmasına benziyordu ancak bilinen hiçbir kara delikte bu kadar küçük bir kütle olamazdı.
Eğer bu sinyal bir sistem hatası değilse, bilim insanlarına göre geriye kalan tek ihtimal ilkel kara deliklerin çarpışması.
Durham Üniversitesi’nden astro-parçacık teorisyeni Dr. Djuna Croon, Daily Mail’e yaptığı açıklamada: “Eğer gerçekse, bu çok büyük bir keşif olur.” dedi.
NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Kara delikler normalde dev yıldızların yakıtı bitince çökmesiyle oluşur. Ancak ilkel kara delikler, evrenin ilk anlarında oluşan aşırı yoğun bölgelerin çökmesiyle ortaya çıkmış olabilir.
Bu nedenle bir yıldızın çökmesiyle açıklanamayan kadar küçük ve kompakt kütleler, bilim insanlarının dikkatini çekiyor.
Dr. Croon şöyle açıklıyor:
“Bu sinyaldeki kütleler, bildiğimiz hiçbir astrofiziksel süreçle oluşamayacak kadar küçük ama inanılmaz derecede yoğun.”
KARANLIK MADDEYE IŞIK TUTABİLİR
Bu keşif doğrulanırsa, ilkel kara deliklerin evrenin yaklaşık dörtte birini oluşturan karanlık maddenin en güçlü adaylarından biri olduğu fikrine büyük destek verecek.
Çünkü ilkel kara delikler ışıkla etkileşmeyen, ancak çok fazla kütle barındıran yapılar. Bu, evrendeki “görünmeyen kütle” problemini açıklayabilir.
LIGO ekibinden Dr. Christopher Berry, BlueSky’da:
- “Bu birleşme doğrulanırsa, ilkel kara delikleri gösteren ilk açık kanıt olabilir.” ifadelerini kullandı.
- Bilim insanları temkinli: Daha fazla sinyal gerekli Buna rağmen araştırmacılar, sinyalin doğrulanması için daha fazla gözlem yapılması gerektiğini belirtiyor.
- Şu an için bu tespit, yılda bir kez yaşanabilecek “yanlış alarm” olasılığına sahip. Bu nedenle bilim insanları henüz kesin konuşmuyor.
LIGO ve Virgo’nun büyük modernizasyonlarının ardından bu tür sinyallerin tekrar tespit edilmesi bekleniyor.
Dr. Croon, geleceğe dair umutlu:
“Eğer bu sinyal gerçekse, benzerlerini çok daha fazla göreceğiz. Böylece ilkel kara deliklere dair çok daha fazla şey öğrenebiliriz.”
