Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında kalmasının “akıllıca bir karar” olduğunu ancak yükümlülüklerin tam olarak yerine getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Grossi, UAEA Yönetim Kurulu toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında, İran’daki nükleer tesislere erişimde hala sorun yaşandığını söyledi. Grossi, “İran NPT üyesi olduğu sürece bu tesislere erişimimiz sağlanmalı” dedi ve Tahran’ın bu konuda yapıcı bir yaklaşım sergilediğini belirtti.
İran’ın NPT’de kalmasının olumlu bir adım olduğunu vurgulayan Grossi, sözlerini şöyle sürdürdü:
NPT’de kalmak akıllıca bir karar ama NPT’de kalırsanız, yükümlülüklerinizi yerine getirmelisiniz. Şu an bu olması gerektiği kadar yapılmıyor. Bu çok önemli bir konu.
Grossi ayrıca, zenginleştirilmiş uranyum stoklarının hala saldırıya uğrayan tesislerde bulunduğunu ve bunun İran hükümeti tarafından da kabul edilen bir gerçek olduğunu ifade etti. Tahran ile yapılan son görüşmelerin de esas olarak bu konu üzerine kurulduğunu söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer denemelerle ilgili açıklamalarına değinen Grossi, ülkelerin kendi kararlarını aldığını belirtti ve “Nükleer silahların artırılması ve bu yöndeki açıklamalar, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi rejiminin istikrarı ve gücü hakkında soru işaretleri yaratıyor” ifadelerini ekledi.
Grossi, nükleer testlerin izlenmesinde başka kuruluşların da görevli olduğunu hatırlatarak, “Nükleer silahların daha az olduğu bir dünya, daha fazla nükleer silahın bulunduğu bir dünyaya kıyasla her zaman daha güvenli” dedi.
İran’ın UAEA’yı İsrail’e bilgi iletmekle suçlaması hakkında, Grossi iddiaları doğrulayacak herhangi bir kanıt olmadığını ve UAEA’nın böyle bir bilgi paylaşımında bulunmadığını ifade etti.
İran’dan UAEA’ya ilişkin açıklama
Geçen hafta Tahran’da bir konferansta konuşan İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed Eslami, İsrail’in vurduğu tesisle ilgili iddialarda bulundu. Eslami, saldırının Tahran’daki araştırma reaktörüne yakıt üreten tesise yapıldığını ve bu tesisle ilgili bilgilerin yalnızca UAEA’nın erişimine açık olduğunu belirtti. Ayrıca, “Binadaki test odamız da UAEA’nın desteğiyle oluşturulmuştu; saldırı tam olarak o odaya yapıldı. Bu kadar nokta atışı bir saldırı, UAEA bilgilerinin kötüye kullanılmasından başka nasıl mümkün olabilir?” ifadelerini kullandı.
Eslami, araştırma reaktörünün tamamen barışçıl amaçlarla, özellikle hastaneler için radyoaktif ilaç üretiminde kritik bir rol oynadığını da vurguladı.
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) nedir?
1970 yılında yürürlüğe giren NPT, nükleer silahların yayılmasını önlemeyi ve nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanılmasını teşvik etmeyi hedefleyen uluslararası bir anlaşmadır. Üç ana amaca sahiptir: Nükleer silahların yayılmasını engellemek, nükleer silahları azaltmak ve barışçıl nükleer enerji kullanımını güvence altına almak.
